PENGUMUMAN Majlis Fatwa Kebangsaan mengenai amalan senaman yoga baru-baru ini amat jelas. Tiada yang mengelirukan jauh sekali perlu disimpulkan sebagai menyinggung perasaan mana-mana pihak.
Keputusannya juga mudah. 'Amalan senaman yoga secara sistematik iaitu membabitkan gerakan fizikal, bacaan mentera dan matlamat penyatuan diri dengan tuhan adalah bertentangan dengan syariat Islam'.
Justeru yang diharamkan oleh Majlis Fatwa Kebangsaan ialah amalan yoga secara sistematik kerana dibimbangi akan menghakis akidah umat Islam jika pengamalnya meneruskan amalan itu ke peringkat lebih tinggi.
Prof. Datuk Dr. Abdul Shukor Husin yang juga Pengerusi Majlis Fatwa Kebangsaan menegaskan, amalan fizikal iaitu senaman dalam yoga tanpa unsur-unsur mentera dan pemujaan pada zahirnya tidak menjadi kesalahan.
Klausa seterusnya berbunyi, bagaimanapun ia tidak digalakkan kerana dikhuatiri boleh menghakis akidah seseorang Muslim memandangkan ia merupakan salah satu komponen daripada keseluruhan amalan yang diharamkan itu.
Lebih penting lagi, pengharaman itu hanya terpakai kepada orang Islam di negara ini, manakala penganut agama-agama lain bebas untuk beryoga sama ada secara sistematik atau senaman biasa.
Tiada tuntutan jauh sekali paksaan kepada orang bukan Islam untuk mematuhi keputusan Majlis Fatwa Kebangsaan kerana seperti yang diketahui umum keputusan tersebut hanya mengikat umat Islam di negara ini.
Seperti mana jika ada keputusan yang dibuat oleh majlis agama Buddha, Hindu atau Kristian, maka ia hanya terpakai kepada penganut agama tersebut serta mengecualikan umat Islam. Dan umat Islam pun tidak pernah campur tangan jauh sekali mempersoalkan hak mereka untuk mengamalkan kepercayaan mereka. Sebab itu Malaysia yang berbangga dengan status negara Islamnya juga terkenal dengan sambutan Thaipusam antara terbesar di dunia. Itulah toleransi agama di Malaysia yang berasaskan kepada penduduk pelbagai kaum justeru hak setiap kaum sentiasa dipelihara dan dihormati.
Seperkara lagi biarpun keputusan mengharamkan amalan senaman yoga telah diputuskan di peringkat kebangsaan tetapi umat Islam masih boleh 'menepuk dada, tanya selera'. Seperti mana di dalam al-Quran secara terang-terangan mengharamkan arak, tetapi masih ada kalangan umat Islam yang berbangga meneguk minuman tersebut.
Pengharaman arak, babi misalnya tidak sedikit pun bertujuan menyinggung perasaan penganut agama lain, malah kesemuanya itu diterima secara terbuka.
Tetapi tidak dalam kes fatwa mengenai yoga. Keputusan yang mudah lagi nyata telah diputarbelitkan dari pelbagai sudut sehingga menimbulkan persoalan mengapa orang bukan Islam beria-ia menunjukkan bantahan sedangkan pengharaman itu langsung tidak membabitkan mereka.
Majlis Fatwa Kebangsaan telah berusaha melaksanakan fungsinya untuk menasihatkan umat Islam tentang amalan yoga bagi memelihara akidah mereka.
Selebihnya terpulang kepada individu untuk menerima pakai fatwa tersebut sementelah Majlis Fatwa sendiri tidak ada kuasa untuk meletakkan notis di pusat-pusat yoga bahawa umat Islam dilarang memasuki tempat seperti itu.
Dan jika benar amalan yoga di negara ini tidak mempunyai unsur-unsur sesat lagi menyesatkan, maka tidak sepatutnya timbul kebimbangan di kalangan pengusaha pusat senaman yoga bahawa keputusan itu bakal meranapkan perniagaan mereka.
Namun hampir setiap hari ada sahaja pihak yang mempertikaikan keputusan Majlis Fatwa Kebangsaan, kononnya mengguris hati kumpulan tertentu biar pun tidak diketahui dari sudut mana mereka terguris.
Laporan akhbar terutama media asing menanggapi pengharaman itu secara keseluruhan sedangkan ia telah diperincikan oleh Majlis Fatwa satu persatu. Perkara itu langsung tidak diberi perhatian.
Mengapa tinjauan pendapat kalangan pengamal yoga bukan Islam diperbesar-besarkan sedangkan mereka tidak disekat jauh sekali dilarang daripada meneruskan amalan tersebut.
Begitu juga kepada orang Islam yang 'percaya' serta 'yakin' bahawa amalan yoga (tanpa mantera, aktiviti fizikal dan matlamat penyatuan diri dengan tuhan), tidak akan memesongkan akidah mereka maka ia boleh saja diteruskan sambil mengingati nasihat supaya mereka berhati-hati.
Selepas menunjukkan bantahan secara terbuka terhadap keputusan Majlis Fatwa, timbul pula isu kononnya keputusan tersebut ditolak di peringkat negeri.
Laporan tersebut dibesar-besarkan, kononnya ada negeri yang menangguhkan pengharaman yoga dengan menggunakan perkataan tidak bersetuju dan sebagainya.
Sedarkah orang yang menulis itu bahawa keputusan mengenai fatwa yoga yang dilakukan pada muzakarah Jawatankuasa Fatwa Kebangsaan ke-83 di Kota Bharu Kelantan pada 22 hingga 24 oktober lalu disertai oleh wakil mufti dari setiap negeri.
Cumanya, oleh kerana hal ehwal Islam adalah di bawah bidang kuasa kerajaan negeri maka keputusan fatwa mesti dibincangkan pula di peringkat jawatankuasa negeri dan kemudian dirujuk kepada Raja masing-masing.
Oleh itu seperti yang ditegaskan oleh Ketua Pengarah Jabatan Kemajuan Islam Islam Malaysia (Jakim), tidak ada perbezaan pendapat pada peringkat negeri berhubung keputusan pengharaman senaman yoga.
Cuma pihak-pihak tertentu bekerja keras menonjolkan kononnya ada perbezaan pendapat berhubung pengharaman tersebut tanpa diketahui apakah matlamat mereka yang sebenar.
Datuk Wan Mohamad Datuk Sheikh Abdul Aziz turut menjelaskan bahawa rungutan pelbagai pihak mengenai fatwa bukan bermakna ada perbezaan pendapat tetapi lebih kepada prosedur pelaksanaannya di bawah enakmen setiap negeri.
Ini kerana sama ada pandangan muzakarah akan dijadikan fatwa yang diwartakan, itu terpulang kepada kerajaan-kerajaan negeri.
Adalah wajar bagi umat Islam dan bukan Islam melihat apa sebenarnya tujuan fatwa dan apa perbezaan keputusan fatwa yang diputuskan oleh Majlis Fatwa Kebangsaan dengan fatwa yang dikeluarkan di peringkat negeri.
Portal e-fatwa yang menjadi rujukan rasmi fatwa di Malaysia menawarkan penjelasan panjang lebar iaitu 'keputusan fatwa' adalah keputusan mengenai sesuatu hukum yang dikeluarkan selepas sesuatu persidangan atau muzakarah sama ada di peringkat negeri atau kebangsaan.
Manakala 'fatwa' adalah keputusan fatwa yang telah diwartakan oleh kerajaan negeri.
Keputusan fatwa dari segi bahasanya ialah memberi jawapan/penjelasan bagi sesuatu masalah agama. Manakala dari segi istilahnya pula penjelasan mengenai hukum syarak oleh Mufti bagi sesuatu masalah agama berdasarkan dalil syarak sebagai jawapan kepada sesiapa yang bertanya, baik secara sendirian atau berkumpulan.
Manakala fatwa ialah keputusan fatwa yang telah dikeluarkan oleh Jabatan Mufti dan telah diwartakan oleh kerajaan negeri bagi proses penguatkuasaan undang-undang.
Proses mengeluarkan jawapan dilakukan secara berjemaah sama ada di peringkat negeri ataupun di peringkat kebangsaan.
Islam mensyariatkan umatnya bertanya kepada orang yang berilmu sekiranya mereka mendapati sesuatu masalah itu tidak jelas hukumnya.
Hakikatnya fatwa adalah satu unsur penting dalam kehidupan masyarakat Islam. Kemajuan sains dan teknologi yang dinamik di Malaysia telah menimbulkan beberapa persoalan baru yang memerlukan huraian menerusi fatwa.
Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Agama Islam akan mengundang pihak tertentu mengikut bidangnya untuk berbincang dalam usaha menyelesaikan sesuatu permasalahan.
Para cendekiawan yang berpengalaman juga merupakan ahli di dalam jawatankuasa itu bagi tujuan memperluaskan perbincangan dan sebagai usaha menjadikan mereka pelapis di masa hadapan.
Prosedur bagaimana fatwa dikeluarkan.
Perlu dikaji dan dibentangkan di dalam jawatankuasa.
Lazimnya mengikut pendapat muktamad dalam mazhab Syafie.
Jawatankuasa Fatwa berpegang kepada Ahli Sunnah Wal Jamaah.
Mengikut kaedah fiqh Al-Aulawiyyat iaitu meletakkan sesuatu pada kedudukan yang sewajarnya sama ada dari segi hukum, nilai mahupun pelaksanaannya. Perkara atau amalan yang lebih utama hendaklah didahulukan berdasarkan penilaian syariat dan akal.
Jawatankuasa fatwa akan merujuk kepada pendapat-pendapat sahabat, tabiin, imam-imam mazhab dan fukaha dengan mengadakan penelitian dalil-dalil dan implikasinya.
